Biblioteka otwarta

Autor Mieczysław Starkowski

Dlatego niejednokrotnie budynki takie wyróżniają się architekturą i dobrym wzornictwem wyposażenia wnętrz. Chodzi przy tym o zapewnienie użytkownikom jak najbardziej komfortowych warunków (duża przestrzeń, regały jezdne, wydzielone powierzchnie do czytania na miejscu). Znajdują się w nich również sale konferencyjne czy małe księgarnie. Organizuje się tam warsztaty oraz spotkania autorskie. Świetnie sprawdzają się też kawiarnie działające nie tylko w godzinach pracy bibliotek.

Elżbieta Kampa, dyrektorka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu, od dawna miała możliwość wyjazdów za granicę i zwiedzania bibliotek. Była między innymi w Holandii, Wielkiej Brytanii i Skandynawii. Poznane tam placówki budziły jej podziw, ale też zazdrość. I skłaniały do marzeń.

Wpisana w przyrodę

W 1992 roku MBP w Opolu została wyodrębniona z biblioteki wojewódzkiej i od tego momentu rozpoczęły się starania o nową siedzibę. Stało się to realne pod koniec 2005 roku, gdy podjęto decyzję o przekazaniu XIX-wiecznej kamienicy i gruntu położonego obok. Ze starej zabudowy pozostawiono fasadę, o co zabiegali architekci.

Konkurs architektoniczny ogłoszono w 2006 r. Głównym warunkiem postawionym przez inwestora była konieczność dobrego wpisania obiektu w otaczającą go przyrodę. Podkreślano także wspomnianą już otwartość przyszłej biblioteki.

- Zgłosiło się 7 firm – przypomina Elżbieta Kampa. – Wygrała miejscowa pracownia Architop. Natomiast w przetargu na wykonawcę zwyciężyła firma Energopol Trade Opole. Budowa rozpoczęła się dwa lata później, a zakończyła po kolejnych dwóch latach.

Dwa różne moduły

- Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu położona jest nad kanałem Młynówką, obok parku miejskiego – plantów starego miasta – opisuje Andrzej Zatwarnicki, współwłaściciel pracowni Architop. – Obiekt powstał z dwóch stylistycznie różnych modułów: starszego, pochłaniającego XIX-wieczną kamienicę i wykorzystujący jej neoklasycystyczną fasadę oraz nowego, o prostej minimalistycznej formie. Tę nową część z głównym wejściem do biblioteki wpisaliśmy w zadany kwartał, zachowując istniejącą linię zabudowy starej fasady. Od strony plant, tuż obok zejścia nad Młynówkę, znajduje się wejście do kawiarenki z czytelnią prasy. W głębi działki, od strony Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, pozostawiliśmy niewielkie otwarte patio dostępne z poziomu sali konferencyjnej, które uzupełnia jej przestrzeń użytkową.

Wspomniane wejście do biblioteki wyznaczają przeszklona szczelina między pylonami i wydzielony pas posadzki przenikający do wnętrza. Do wejścia prowadzi również parkowa aleja z pochylnią dla spacerowiczów. Z parku przy placu Wolności dostępne jest niezależne wejście do kawiarenki literackiej.

Elewacja XIX-wiecznej kamienicy była odnowiona i adoptowana bez przebudowy. Bogata w detal, została zestawiona z nową lapidarną formą oddzieloną szklaną szczeliną. Przecina ona cały budynek na zewnątrz i w środku, gdzie wewnętrzne pomosty łączą stare z nowym.

- Ta nowa część w symboliczny sposób kojarzy się z pełnioną funkcją biblioteki – wyjaśnia Andrzej Zatwarnicki. – Przedstawia tomy książek ustawione na półce lub arkusze zapisanego papieru. Ściany popisane są gazetowym graffiti. Teksty Edwarda Stachury poziomym rytmem nawiązują do podziałów i gzymsów zabytkowej fasady. Szczeliny i przeszklenie od strony parku i kanału Młynówka otwierają przestrzenie projektowanego budynku na otaczającą zieleń, wodę i secesyjny Zielony Mostek. Ważna jest żywa relacja z otoczeniem i płynne przechodzenie wnętrza na zewnątrz i w drugą stronę. Nowe minimalistyczne skrzydło dziedziczy po zabytkowej fasadzie gabaryt i wielkość, natomiast dziewiętnastowieczna fasada otrzymuje jednolity kolor zaczerpnięty z nowej części.

Cały parter budynku, z salą konferencyjną, kawiarenką i galerią stanowi wydzieloną strefę i może funkcjonować samodzielnie,  poza czasem działania biblioteki. Otwarcie na poziomie parku przybliża te miejsca odbiorcom. W holu organizuje się małe wystawy, które mogą wychodzić do parku.

Świetna współpraca

- Realizacja obiektu już w początkowej fazie była dość skomplikowana i wymagała od nas specjalistycznej wiedzy, doświadczenia oraz niezwykłej staranności i dokładności – mówi Krzysztof Skrzypek, prezes Energopolu Trade Opole, generalnego wykonawcy inwestycji. – Aby efekt końcowy był zadowalający i zgodny z wizją architekta, konieczna była ścisła współpraca z autorem projektu oraz przyszłym użytkownikiem. Ta współpraca z zespołem projektowym pod kierunkiem architekta Andrzeja Zatwarnickiego przez cały okres realizacji inwestycji przebiegała sprawnie i rzeczowo. W fazie robót wykończeniowych włączyła się również pani dyrektor Elżbieta Kampa – przyszły użytkownik, która wspólnie z architektem brała udział w doborze materiałów wykończeniowych oraz kolorystyki.

Elewacje nowej części budynku od strony wschodniej i południowej są obłożone płytami elewacyjnymi z włókno-cementu EQUITONE. Do realizacji wybrano panele z kolekcji [natura], wyróżniające się gładką, matową powierzchnią z wyraźnie widoczną strukturą włókno-cementu. Panele mocowane są do konstrukcji wsporczej aluminiowej, która jest przytwierdzona do żelbetowych ścian nośnych. Przestrzeń pomiędzy płytą elewacyjną a ścianą nośną budynku wypełniona jest materiałem izolacyjnym – wełną mineralną. Płyty EQUITONE są odporne na promieniowanie UV, ekstremalne temperatury i mróz oraz na wiele organizmów żywych, takich jak np. grzyby, bakterie, owady i szkodniki. Co również bardzo ważne są niepalne (klasa A2-s1, d0), co gwarantuje bezpieczeństwo ich użytkowania.

- Początkowo szare płyty budziły pewne wątpliwości. Jednak później opolanie przyzwyczaili się do nich, a nawet polubili. Dobrze się czują w bibliotece, prawdopodobnie dzięki panującej w niej harmonii. W ciągu pierwszych trzech kwartałów działalności zarejestrowało się około 10 tysięcy nowych czytelników. Dostajemy bardzo dużo miłych komentarzy. Ogólnie budynek bardzo się spodobał – opowiada Elżbieta Kampa.

Wyróżnienia

W 2011 roku Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu otrzymała nagrodę SARP dla najlepszego obiektu architektonicznego wzniesionego ze środków publicznych w roku 2010 za:

• wyjątkowo staranne zaprojektowanie obiektu biblioteki miejskiej, dobrze nawiązującego do istniejącego budynku oraz bogatego kontekstu urbanistycznego;

• harmonię i właściwą artykulację poszczególnych elementów kompleksu względem parku oraz nabrzeża rzeki Odry;

• dużą kulturę architektoniczną, powściągliwość i elegancję zastosowanych rozwiązań materiałowych, fakturalnych i kolorystycznych.